“Vừa đọc báo cáo tài chính của một doanh nghiệp mình quan tâm, vừa lặng ngắm thị trường đỏ lửa vì covid, tự nhiên có chút suy tư, nghĩ rằng đây thật sự là một trải nghiệm đầy quý giá trên con đường nỗ lực phấn đấu trở thành một value investor (nhà đầu tư giá trị).
Throw-back lại quãng thời gian chập chững vào nghề, không ít lần, mình nhận được câu hỏi từ bạn bè, trong đó nhiều người làm kiểm toán hay quản trị tài chính doanh nghiệp: “ông không được rờ vào sổ sách của doanh nghiệp, ông tính ROE, EPS làm cái gì, BCTC không tin được đâu”. Những lúc như thế mình cũng chỉ biết ngậm ngùi “vâng” ^^ hehe và lại cắm mặt vào những trang tính excel như ma trận, cùng hàng trăm file tài liệu đã download về nóng hổi, ngồi ngâm cứu tiếp.
Thực sự bí ẩn đằng sau các con số trên BCTC luôn là đề tài ưa thích của anh em đầu tư. Tuy nhiên khác với quan điểm của dân làm kế toán, kiểm toán nhìn thiên về dữ liệu quá khứ (historical data), cũng như có được cơ hội nhìn doanh nghiệp inside-out (từ trong ra). Cái thú vị của nghề làm investing là do bị bất lợi về thông tin, nên luôn phải tìm cách soi mói, móc máy, vét mương để ra được càng nhiều thông tin càng tốt, và đến tận cùng là hiểu được bản chất sâu xa các hoạt động kinh doanh, vested interest (lợi ích nhóm) của các stakeholders trong một doanh nghiệp, nhưng có chắc thế là đủ? Và rồi đến cuối ngày khả năng cao là mình vẫn sẽ phải ra quyết định như một thầy bói, vì nếu cái gì cũng sợ thì cuối cùng chẳng còn gì để đầu tư cả 
đến ngay cả Buffett vẫn mua một Tesco có fraudulent accounting (gian lận kế toán) cơ mà?
Mình nghĩ rằng, suy cho cùng giá trị của doanh nghiệp có thể không hoàn toàn đến từ các con số trên BCTC nhưng những con số đó là proxy (kênh dẫn) để ta hiểu được bản chất kinh doanh của DN – điều đó quan trọng hơn nhiều.
Một DN có thể rất lãi, chỉ số đẹp, nhưng ban lãnh đạo không nắm cổ phần mà âm thầm dồn tiền mua hết cổ phần của 1 công ty đối thủ, một DN EPS tăng trưởng âm, LN suy giảm nhưng vẫn chia cổ tức như đúng rồi, một DN lãi khủng ROE cao nhưng dòng tiền âm lòi tói abcxyz…tất cả những DN này đều có thể đầu tư (hay đầu cơ?) được nếu ta hiểu bản chất sâu xa của HĐKD và chất xúc tác để giá cổ phiếu tăng. Cái còn lại sau cùng với mình có lẽ không bao giờ là tiền mà là kiến thức, là những phút giây được đắm mình cùng doanh nghiệp, và mình không bao giờ hối tiếc về điều đó. Mình tin rằng: nếu nhà đầu tư nào cố gắng compound kiến thức của mình thì sớm muộn, anh ta cũng sẽ compound được khoản đầu tư của mình một cách bền vững.
